Türkiye’de hane başına yapılan en yüksek harcama kalemini konut oluşturuyor. Özellikle kiralık evde yaşayanlar için, genel giderleri içerisinde kira giderlerinin oranı oldukça yüksek bir paya sahip.
Peki Türkiye’de hane halkının en yüksek gider kalemini oluşturan konut ödemelerinin oranı nedir?
Bu konuda en güncel veri, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 27 Temmuz 2018 tarihinde açıklanan Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırmasında yer alıyor.
Araştırmaya göre; Türkiye genelinde hanehalkının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 24,7 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı yüzde 19,7 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları aldı. Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama grupları ise yüzde 2,2 ile sağlık ve yüzde 2,3 ile eğitim hizmetleri oldu.
Eşdeğer fert başına aylık ortalama tüketim harcaması 1.854 TL oldu!
Hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan eşdeğer fert başına aylık ortalama tüketim harcaması 2016 yılında 1.642 TL iken 2017 yılında 1.854 TL olarak tahmin edildi.
Toplam harcamalardaki payı en fazla artan grup ulaştırma oldu
Araştırma sonuçlarına göre, ulaştırma harcamalarının payı bir önceki yıla göre 0,5 puanlık artışla yüzde 18,2’den yüzde 18,7’ye yükseldi. Gıda ve alkolsüz içecek harcamalarının payı yüzde 19,5’ten yüzde 19,7’ye, çeşitli mal ve hizmet harcamalarının payı yüzde 4,2’den yüzde 4,4’e, sağlık harcamalarının payı yüzde 2’den yüzde 2,2’ye, alkollü içecekler, sigara ve tütün grubunun payı ise yüzde 4,4’ten yüzde 4,5’e yükseldi.
Diğer taraftan, konut ve kira harcamalarının toplam harcamalardaki payı bir önceki yıla göre 0,5 puanlık düşüşle 2 yüzde 5,2’den yüzde 24,7’ye geriledi. Ayrıca, haberleşme harcamalarının payı yüzde 3,7’den yüzde 3,4’e, lokanta ve otel harcamalarının payı yüzde 6,4’ten yüzde 6,2’ye, giyim ve ayakkabı harcamalarının payı yüzde 5,2’den yüzde 5’e, eğlence ve kültür harcamalarının payı ise yüzde 2,8’den yüzde 2,7’ye düştü.
Mobilya ve ev eşyaları (%6,3), eğitim hizmetleri (%2,3) harcamalarının payı 2017 yılında da değişmedi.
Harcama türlerine göre hanehalkı tüketim harcamalarının dağılımı, 2016, 2017
Gelire göre sıralı yüzde 20’lik gruplarda tüketim harcamalarının dağılımı, 2016, 2017
Temel gelir kaynağına göre harcama kalıpları değişti
Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkı; konut ve kira harcamalarına yüzde 23,2, ulaştırma harcamalarına yüzde 19,5 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına ise yüzde 18,2 pay ayırırken, müteşebbis geliri olan hanehalkı; ulaştırma harcamalarına yüzde 23,7, konut ve kira harcamalarına yüzde 20,8 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına ise yüzde 8,8 pay ayırdı.
Hanehalkının temel gelir kaynağı gayrimenkul ve menkul kıymet geliri olanlar; konut ve kira harcamalarına yüzde 29,2, ulaştırma harcamalarına yüzde 18,5 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 14,6, emeklilik geliri olanlar ise; konut ve kira harcamalarına yüzde 30, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 25,7 ve ulaştırma harcamalarına yüzde 12,8 pay ayırdı.
