Gayrimenkul ve inşaat sektörü temsilcileri, 2019’da gerçekleşen toplam konut satış adedinin yıllık bazda sınırlı gerilemesine rağmen, konut kredi faizlerinin düşürülmesi ve iç piyasadaki olumlu gelişmelerin 2020 için büyük umut oluşturduğunu açıkladı.
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Yönetim Kurulu Başkanı Nazmi Durbakayım, 2019’daki toplam konut satış adedinin bir önceki yıla yakın seviyede gerçekleştiğini belirterek, yılın son 3 ayında konut kredi faizlerinin yüzde 0,79’a kadar gerilemesinin olumlu etkisiyle büyük bir ivme kazanan konut talebinin yılı 1 milyon 348 bin 729 adet satışla tamamladığını belirtti.
Faizlerin gerilemesine bağlı olarak ekonomi ve sektördeki güven endeksinin yükselmesinin, satışların temelini sağlamlaştırırken, bu yıl için büyük umut olduğunu dile getiren Durbakayım, “Geçtiğimiz yıl gerçekleşen satışların demografik yapısındaki olumsuz değişimlerin 2020’de normal seviyesine dönmesini bekliyoruz. Bu kapsamda, toplam satışlar içindeki ipotekli satış ve birinci el satış oranlarının yeniden yüzde 50-60 seviyelerine çıkmasını bekliyoruz.” dedi.
Durbakayım, bu hafta içinde TBMM’ye sunulan yeni imar yasasının, sektörde rafa kaldırılan projelerin tekrar gündeme gelmesine katkı sağlayacağını dile getirdi. 2020’de gündeme gelecek yeni projelerin, yatay mimariye uygun ve aşırıya kaçmayan sosyal donatılara sahip olacağı için beklenen fiyat artışlarının bir kısmını absorbe edeceğini düşünen Durbakayım, “Diğer taraftan toplam 45 bin 483 adede yükselerek yeni bir rekor kıran yabancı satışlarının da bu yıl yeni bir zirve yapacağını öngörüyoruz. Geçtiğimiz yıl Körfez ülkeleri ve Rusya vatandaşlarının yoğun talebine bu yıl Çinli vatandaşların da büyük katkı sağlayacağını söyleyebilirim.” ifadelerini kullandı.
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcılar Derneği (Konutder) ve Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas, konut satışlarında 2019’da yıllık bazda gerçekleşen azalışa rağmen son 4 yıllık ortalamaya çok yakın bir rakamla yılı tamamladıklarını söyledi.
“Aralık ayında kırılan rekorda yıl sonunda biten tapu harcı ve KDV indirimin de önemli bir payı olduğunu görüyoruz”
Hükümetin aldığı tedbirlerle, kamu bankalarının konut kredisi faiz oranlarını indirmesiyle başlayan süreçte ertelenen konut talebinin canlandığını ve yeniden konut alımına geçildiğini belirten Elmas, “Aralık ayında kırılan rekorda yıl sonunda biten tapu harcı ve KDV indirimin de önemli bir payı olduğunu görüyoruz. Böylece yılın ilk yarısında yaşanan düşüşü ikinci yarıda telafi ettik ve çalışmalarımızın karşılığını aldık. Sektörümüzün yeniden moral bulmasıyla birlikte 2020’yi üretim ve istihdamın arttığı daha bereketli bir yıl olmasını temenni ediyoruz.” diye konuştu.
Elmas, konut kredisi ve TL mevduat faizlerindeki düşüşün ikinci el konut satışını göreceli olarak daha fazla artırdığına vurgu yaptı. Konut alıcılarını sıfır konuta yönlendirecek teşvik mekanizmalarına ihtiyaç olduğunu vurgulayan Elmas, bu çerçevede kamu bankalarının sıfır konutlar için kredi faizini düşürerek çok önemli bir adıma öncülük ettiğini söyledi.
Sıfır konutlar artık daha avantajlı
“Bu adım sıfır konutları avantajlı hale getirdi. Toplam satışların içinde sıfır konut satışının artması, inşaat sektörümüzün, sanayimizin, hizmet sektörümüzün ve dolayısıyla ülke ekonomimizin büyümesi ve istihdamın artması anlamına gelmektedir. Vatandaşlarımız sıfır konutlara yönlendirildikçe enerji verimliliği elde edilecek ve depremin yıkıcı etkisi büyük ölçüde azaltılmış olacak. Bu nedenle, 2019 sonunda biten harç ve KDV indirimi teşviklerinin birinci ele yönelik olarak uzatılmasını hükümetimizden talep ediyoruz.”
Elmas, 2019’da sınırlı sayıda yeni ruhsat alındığını, ruhsat alımlarındaki bu düşüşle ve stokların gün geçtikçe erimesiyle mevcut konutların değerinin artacağını, yeni konutların ortalama yüzde 40-50 arası daha pahalıya mal edileceğini dile getirdi. Vatandaşlara bu gelişmeler ışığında tavsiyede bulunan Elmas, “Bu süreçte konut alan vatandaşlarımız bu fiyat ve oranlarla kazançlı çıkacaklardır.” dedi.
Elmas, yabancı uyruklulara yönelik satışlarda kaydedilen ivmenin 2020’de de devam edeceğini dile getirdi. Yabancıların taşınmaz alması ile gayrimenkul yatırım fonundan katılma payı satın alması arasında bir fark bulunmadığına işaret eden Elmas, “Gayrimenkul yatırım fonu katılma payı alarak vatandaşlık kazanılmasına ilişkin tutarın 250 bin dolara indirilmesinin uygun olacağını düşünüyoruz. Gayrimenkul sektörünün ülkemize döviz kazandırmaya devam edeceğini memnuniyetle vurguluyoruz. 2019’da yaklaşık 6 milyar dolar döviz girdisi sağladık, 2020’de bu rakamı 8 milyar dolara çıkarmayı ümit ediyoruz.” dedi.
2020 için yabancıya konut satışında sektör hedefi 60 bin
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkan Yardımcısı Mimar Ahmet Erkutoğlu ise 2019’a durağan giren konut sektörünün konut ve mevduat faizlerindeki düşüşle son çeyrekte toparlandığını söyledi.
Son birkaç ayda ilk defa 100 binin üzerini gören konut satışlarının, 2019’un aralık ayında ilk kez 200 binin üzerine çıktığını belirten Erkutoğlu, “2018’e göre satışlarda yüzde 1,9 aşağıdayız. Aralıktaki konut satış atağı makası kapatmamızı sağladı. Konut almak için en uygun zaman dilimindeyiz. Konut faiz oranları ve banka mevduat oranlarının düşmesi, yatırımcıları en güvenli yatırım aracı olan gayrimenkule yönlendirecektir.” ifadelerini kullandı.
Erkutoğlu: “2020’de en fazla 1 milyon TL bandına kadar konutlar üretilecek olup kentsel dönüşüm çalışmalarına hız verilecektir. 2020 sonunda da yine 1 milyon 200-300 bin bandında konut satabiliriz. Yabancıya konut satışında da 40 bin konutun üzerine çıkmış bulunuyoruz. 2020 için sektör hedefimiz 60 bin konut satabilmek. Yabancıya konut satışı sadece sektörümüze değil, evin diğer kalemleri olan mobilya, ev tekstili gibi kalemlere de yansıyor. Marka değeri yüksek projeler üretip, doğru pazarlama araçlarıyla projeleri satışa sunmak şart.”
“Aldığımız dersler, 2020 yılı ve sonrası için bize yol gösterecek”
Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt, gayrimenkul ve inşaat sektörünün geçen yıl yabancı yatırımcıda rekor satışlara, iç piyasada ise çok önemli gelişmelere sahne olduğunu söyledi. Yabancılara vatandaşlık hakkı tanıyan 1 milyon dolarlık yatırım şartının 250 bin dolara düşürülmesiyle 2019 yılında 6 bin 85 yabancının vatandaşlık hakkı elde ettiğini hatırlatan Özyurt, kamu bankalarının başlattığı, özel bankaların da dahil olduğu faiz indiriminin etkisiyle iç satışlarda yeniden hareketli bir dönem başladığını dile getirdi.
Tecrübesiz, krediyle dönmeye çalışan şirketlerin bu dönemde sektörden çekildiğine dikkati çeken Özyurt: “Aldığımız bu dersler, 2020 yılı ve sonrası için bize yol gösterecek. 2020’de giderek yükselen satış rakamları ile yeni ortaklıkları, projeleri konuşacağız. Yeni dönemde yatırımcılar köklü ve güvenilir, katma değeri yüksek projelere imza atan markaları tercih edecekler. 2020 ve sonrasındaki dönemin şirketlerin öz kaynaklarına döndüğü bir dönem olacak. Faiz indiriminin etkisiyle azalmaya başlayan konut stokunun yerinde oluşan konut ihtiyacını bu şirketler karşılayacak.”
Faiz indirimleri iç piyasada yeniden canlanma yaşattı
Bahaş Holding Üst Yöneticisi (CEO) Abdüssamet Bahadır da konut satışlarında gayrimenkul ve inşaat sektörünün görülmemiş oranları elde etmeyi başardığını belirtti. Faiz indirimlerinin iç piyasada yeniden canlanma dönemi başlattığını ve bu indirimim hızlı bir toparlanma etkisi yarattığını belirten Bahadır, faiz oranlarının düşürülmesinin sektörün 2020 yılına daha güçlü bir başlangıç yapmasına vesile olduğunu söyledi.
2020’nin ilk 6 ayının sektör için en kritik dönem olacağını vurgulayan Bahadır, “Bu dönemde stok miktarının tümüyle eritilmesiyle, yılın ikinci döneminde yeni projelerde bir sıçrama bekleyebiliriz.” dedi.
“İçinde bulunduğumuz dönem sektörümüz adına yeni atılımların yapılacağı bir yıl olacak”
Akkuş Grup Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Akkuş ise sektör için geçen yılı “sınavlarla dolu başarılı bir yıl” olarak değerlendirdiğini belirtti. Gayrimenkul ve inşaat sektörünün 2019’da özellikle yılın ilk aylarında iç piyasada yaşanan durgunluğa rağmen dik durabildiğine dikkati çeken Akkuş, yılın tamamında yabancı yatırımcı satışlarındaki yükselişte tarihte görülmemiş oranları yakaladıklarını söyledi.
Akkuş, bu yılın sektörde yeni projelerin, giderek artışa geçen satış rakamlarının konuşulacağı bir dönem olacağını ifade ederek, “Mevcut konut stokunun 2019 yılında tamamlanmasıyla birlikte yeniden büyük ölçekli projelerin yükseldiği, arz- talep dengesinin oluşturulduğu, daha düşük faiz oranlarının konuşulduğu, yabancı yatırımcılar açısından yeni fırsatların gündeme geldiği bir yıl yaşanacak. İçinde bulunduğumuz dönem sektörümüz adına yeni atılımların yapılacağı bir yıl olacak.” dedi.
“TÜİK’in açıkladığı aralık ayı rakamlarındaki artış, 2020 için çok olumlu sinyal veriyor”
İnsay Yapı Yönetim Kurulu Başkanı İhsan Çulhalık da yükselişe geçen yabancı yatırımcı oranı tarihi zirvelerin görüldüğünü söyledi. Faizler düşmeden önce sektöre yatırım yapmaktan uzaklaşan yerli yatırımcıların, faiz indirimiyle özellikle yapımı tamamlanan projelere yöneldiğini anlatan Çulhalık:
“Satışlardan en büyük payı tamamlanan ve tapusu teslim aşamasında verilen konutlar aldı. TÜİK’in açıkladığı aralık ayı rakamlarındaki artış, 2020 için çok olumlu sinyal veriyor. Yatırımcılara güven sunan, kendi öz sermayesi ve müşteri potansiyeli ile ayakta duran, tecrübeli şirketlerin öne çıkacağı yeni bir dönem bizi bekliyor. Bu durumun kaçınılmaz bir sonucu olarak kendi öz sermayesi ile ayakta duramayan, proje inşaatları durma noktasına gelen ve dolayısıyla yeni proje üretemeyen şirketlerin sektörümüzden çekilme süreci de 2020 yılında hız kazanacak.”
