Rant vergisi; değişen imar planlarıyla arazilerin değer artış payından kamunun pay almasını sağlıyor. İmar planı değişikliği sonucunda oluşan değer artışından belediyelerin, yani kamunun, önceden belirlenmiş oranlar çerçevesinde pay almasıdır.
Diğer bir ifade ile “kıymet artış payı”, bayındırlık değişikliklerinde geçerli oluyor. Buna göre bir arsa imara açıldığında ya da bir binanın emsal oranı arttığında kıymet artış payı alınıyor. Bireysel, vatandaşın talebi ile değişiklik yapılması halinde yüzde 80 ile 100 arasında belirlenecek oranda kıymet artış payı alınabiliyor. Belediyelerin genel plan değişikliğinde ise yüzde 40 ile 60 arasında belirlenecek oranda değer artış payı alınıyor.
Peki kentsel dönüşüm bölgelerinde rant vergisi nasıl uygulanacak? Kentsel dönüşüm imar rantı vergisinden muaf mı?
Kentsel dönüşüm imar rantı vergisinden muaf değil. Her ne kadar gayrimenkul sektörü muaf olması gerektiğini belirtse de böyle bir uygulama söz konusu değil. Kentsel dönüşüm her değer artışı üzerinden belediyelere dönecek olan bir gelir alanı oluşturulacak. Belediyeler dışında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile TOKİ de plan değişikliği yaparsa, kamu bundan yine bir değer artış payı alacak.
Nasıl ödenecek?
14 Ocak 2015 tarihinden itibaren geçerli olan değer artışı payı, nakit olarak ödenebildiği gibi pay yani hisse verilmesi (kat karşılığı) de olabilecek. Taksit yapılması halinde 1 yılda eşit taksitlerle ödeme olacak. Değer artışını sağlayan plan değişikliğinin kesinleştiği tarihten itibaren tapuya, “belediyeye ödenmesi gereken değer artış payı ödenmeden taşınmazın satılamaz veya yapı ruhsatı verilmez” şeklinde şerh konulacak.
Kimler alacak?
Değer artış payını belediyeler dışında bireysel plan değişiklerinde; yüzde 10’u Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kentsel dönüşüm hesabına, yüzde 10’u tarihi, kültürel ve doğal dokuyu korumaya yönelik olarak valiliğin sosyal duyarlılık hesabına, yüzde 10’u ilgili belediyenin kentsel dönüşüm hesabına yatırılacak.
